Building Information Modeling (BIM)

BIM Nedir

BIM (Building Information Modeling: Yapı Bilgi Modellemesi, Yapı Bilgi Sistemi) en temel tanımı ile; birbirinden farklı mimari projelerin tasarımında, inşasında ve sürdürülmesinde görev üstlenenlerin ortak olarak yararlanabileceği 3 boyutlu bir bilgi paylaşım sürecidir.

Projenin hedefleri nelerdir?

Proje 15 milyon nüfusa sahip megakent İstanbul’un en önemli akslarından birine hizmet etmektedir. Proje, yüksek kaliteli ve güvenli ulaşım hizmetlerinin sağlanmasıyla birlikte yolcuları toplu taşımaya yönlendirmek amacıyla yola çıkmıştır. Hareketin yoğun ve sürekli olduğu bu hat, 2 tramvay ve 2 metro hattı ve 1 füniküler hat ile kesişmektedir. Bu kadar yoğun trafiğin olduğu bir lokasyonda sürdürülebilirlik ve enerji verimliliği karbon emisyonu azaltma ve maliyet düşürme açısından önemli rol oynamaktadır.

Diğer bir taraftan Türkiye’de bir metro projesinde şartnamesel olarak ilk defa BIM kullanılacak olması Kabataş-Mecidiyeköy-Mahmutbey projesini çok önemli bir noktaya koymaktadır. BIM sürecinin bu projeye katkıları ile yaklaşık 635 km uzunluğundaki yeni hatlar için de ihale ve daha sonraki süreçlerde BIM yani Yapı Bilgi Modellemesi avantajlarından faydalanacaktır.

Projeyi Özel Kılan Nedir?

Hat konumu gereği çok sayıda tarihi yapının olduğu engebeli arazilerden geçmektedir. Bundan dolayı şaft ve tünel lokasyonlarını tespit etmek zorlu bir süreç olmuştur. Yapım yöntemi olarak aç-kapa, tünel tipi, top-down teknikleri uygulanmıştır. Arazi şartları ve toprak yapısından kaynaklı zorlu mühendislik çözümleri ile karşılaşılmış ve bu çözümlemeler yapılırken BIM’in 3D boyutundan tümüyle faydalanılarak sonuca ulaşılmıştır.

BIM ön tasarım aşamasında etkili oldu mu?

Tüm tasarım aşamaları BIM üzerinden yürütülmüş, projenin tüm paydaşlarının katılımıyla gerçekleşen toplantılarda modeller üzerinden yapım teknikleri ve tasarım kararları tartışılmış, ilgili kararlar modeller üzerinde alınıp, gerekli yorumlar modeller üzerinde işaretlenerek tasarım çalışmalarına ayrı bir boyut katmıştır.

BIM’in iş akışlarına etkisi nasıl olmuştur?

Proje boyunca çeşitli yazılımlar kullanılmıştır. Tünel modellemesi kısmında Civil 3D yazılımında oluşturulan güzergah ön ayak olmuş ve Revit vasıtasıyla güzergah üzerinde tünel modellemesi yapılmıştır. Dynamo ise parametrik tünel modellemesi ve hakediş verilerinin içe aktarımında önemli bir rol oynamıştır. MEP modellemeleri yine Revit’de gerçekleşmiş. Tüm disiplinler birbirlerine linklenerek Navisworks içerisinde izlenmiş ve koordinasyon toplantılarında modeller irdelenerek, gerekli yorumlar toplantı notları olarak modeller üzerine yazılmıştır.

Spesifik bir kullanım alanını belirtiniz(4D Simülasyon gibi)

Planlama ve BIM departmanlarının ortak çalışmasıyla 4D çalışması yürütülmüş ve planlanan-gerçekleşen imalat tarihlerine göre tüneller simüle edilerek videolar hazırlanmıştır. Bu süreçte Primavera-Revit-Navisworks iş akışları kullanılmıştır.

Dizayn Ofis-Saha Bağlantısı nasıl olmuştur?

Tasarım süreçleri boyunca yapılan toplantılarda çıkan kararlar sonrasında çakışması giderilmiş modeller son halini alır ve saha ekipleriyle paylaşılmak için BIM 360 Docs bulut sistemine aktarılır. Saha mühendisleri bu yazılımda modeller üzerinde yorumlar yazabilir, yatay-düşey kesit alarak kat bazlı görüntüleme yapabilir, malzeme kontrolü sağlayıp, ölçü verebilirler. Bu sayede imalatı yaparken sistemler arası çakışmalar en aza indirgenmiş olur, hata payları minimuma düşürülerek zaman kazanılır ve maliyet ciddi anlamda düşürülür ve en önemlisi yapılan imalatı hacimsel olarak zihinde canlandırma noktasında çok büyük fayda sağlamış olur.

Yenilikçi Teknolojiler Kullanıldı mı?

İstasyonlarda lazer tarama yapılarak ham nokta bulutu verisi elde edilmiş ve Recap yazılımı içinde bu veriler işlenerek mevtu modeller ile çakıştırılmıştır. Böylelikle imalat aşamasında yapılan hatalar ve farklılıklar model üzerinde tespit edilmiştir. Duruma göre model güncellenmiş ya da sahada kırımlar yapılmıştır.

BIM ile zaman kazanımı

Konvansiyonel metodlarla projelendirme aşamasında bir istasyonda yaklaşık 2500 pafta üretilirken, bu sayı BIM süreçlerinin devreye girmesiyle yaklaşık 320 paftaya düşmüştür. Dizayn süresi de 3D modelleme ile önemli ölçüde azalmıştır. Ön tasarım aşamasında 18 ay öngürülen inşaat süresi BIM’de yapım kararlarının kolay ve hızlıca değiştirilebilmesiyle 8,5 aya kadar inmiştir ve burada kazanılan süre yaklaşık %53 olmuştur. BIM ayrıca satınalma süreçlerine de olumlu yansımıştır. Tüm malzeme detayları ile ekipmanların boyutu, adedi, m2’si, rengi model üzerinden okunabilmektedir.

En büyük zaman kazanımlarından biri de As-Built aşamasında olmuştur. Dizayn süreci boyunca tüm problemler çözüldüğü için As-Built aşamasında çok az sorunla karşılaşılacaktır.

BIM ürünlerinin kullanımının projeye katkısı nasıl olmuştur?

Proje boyunca zaman ve maliyet oranında önemli kazanımlar elde edilmiştir. Özellike tasarım aşamasında doğru metrajlar çıkartılarak sahadaki kayıplar ve harcamalar önlenmiş olup riskler en aza indirgenmiştir. %30 oranında kablo sarfiyatı sağlanmış ve diğer mep elemanlarında %10 kazanımlar elde edilmiştir. Yapım aşamasında BIM üzerinden alınan kararlar nedeniyle 18 ay öngörülen inşaat süreci 8,5 aya indirgenmiştir.